Het Wadden in Beeld-rapport verschijnt als uitgave van de Kerngroep Basismonitoring Waddenzee en behelst de resultaten van een jaar lang monitoren van het waddengebied. De resultaten zijn geplaatst in de context van langdurige, maar ook nieuwe trends en ontwikkelingen. Vandaag presenteert directeur van netwerkontwikkeling Rijkswaterstaat, Linda-Rose Santhagens, het rapport ‘Wadden in Beeld 2021’.
Meten is weten
Het waddengebied kenmerkt zich door het unieke, open landschap. Het beschermen daarvan – samen met duurzame ontwikkeling van de Waddenzee – is dan ook het belangrijkste doel van Rijkswaterstaat. “Ons interessegebied reikt van de veiligheid van waterkeringen tot effectiviteit van natuurbeheer,” vertelt directeur van netwerkontwikkeling RWS, Linda-Rose Santhagens. “Hierbij benadert RWS de natuur net als een weg: zit er een gat in, dan gaan we dat dichten en oplossen. Alleen is het herstellen van natuur meestal iets complexer.”
Beleid dat het beheer ondersteunt zijn Natura2000, de Kaderrichtlijn Water (KRW) en de Programmatische Aanpak Grote Wateren (PAGW). Binnen Natura2000 noemt Santhagens het behouden van genoeg broedpontons voor vogels als een mooi voorbeeld, binnen de KRW het herstel van zeegras nabij Griend en als onderdeel van het PAGW het aanbrengen van onderwaterstructuren voor flora en fauna. “Ons beheerdoel is de natuur actief te ondersteunen, maar waar mogelijk ook juist veel ruimte te geven.”
De vraag ‘hoe het ervoor staat’ is voor de RWS een zeer belangrijke vraag. Want zonder te weten hoe het ervoor staat, weet je ook niet wat je kunt betekenen. RWS vindt het daarom belangrijk dat de opgedane kennis en opvallende resultaten breed gedeeld worden. Hierin speelt ook het Datahuis Wadden een grote rol. Via dit platform worden gegevens ontsloten. Thema’s waar het onderzoek zicht op richt zijn: levende natuur, niet levende natuur, beheeraspecten en het maatschappelijk-economisch gebruik.
Massastranding harige mosdiertjes, bruinvissen en de slibhuishouding
Wat betreft de resultaten die uit het rapport van 2021 naar voren zijn gekomen, vallen er volgens Santhagens een aantal dingen op. Ten eerste de massastranding van miljarden harige mosdiertjes; iets dat sinds 1965 niet meer op deze schaal is voorgekomen. Wat het precies betekent? Daar buigen deskundigen zich nog over. Maar opvallend is het wel, net als het aanspoelen van honderdnegentig bruinvissen. Santhagens: “Deze ongewone gebeurtenissen baren ons zorgen. Ze zeggen veel over de gevoeligheid van het ecosysteem.” Vervolgonderzoek moet meer over de onderliggende oorzaken uitwijzen.
Binnen het themagebied niet levende natuur werd onderzoek gedaan naar de slibhuishouding van de Waddenzee. Slib is in grote mate aanwezig, volgens Santhagens. “Dat kan zorgen voor troebel water. Toch is het water in de Waddenzee de afgelopen dertig jaar gemiddeld niet troebeler geworden.”
Wat is de waarde van de natuur?
Santhagens eindigt haar presentatie met een onderzoek dat direct raakt aan het thema van dit symposium, namelijk: Wat zijn de Wadden (ons) waard? Een vraag die vooral betrekking heeft op het maatschappelijk en economisch gebruik van het Wad. Want: het Wad bestaat niet slechts voor de mens. Volgens Santhagens doet ook de Waddenacademie een goede poging antwoord te geven op deze vraag.
“Hoewel de waarde van natuur niet altijd is uit te drukken in geld en dat ook niet altijd wenselijk is, kunnen er wel een paar conclusies getrokken worden,” vervolgt Santhagens. “De kwelders bijvoorbeeld zijn zeer gunstig voor garnalenvissers en slaan ontzettend veel CO2 op, wat ons tientallen miljoenen euro’s aan andere CO2-reductiemaatregelen bespaart.” Maar, volgens Santhagens is het vooral ook belangrijk om bewustwording te creëren van de ecologische waarde van de natuur zelf. Daarbij blijft de vraag: (Hoe) kan je de waarde van natuur uitdrukken?